top of page
Writer's pictureDjordje .C

Građanin X (Citizen X) 1995


Žanr : Krimi / Biografski/ Drama

Trajanje : 107min

Ocjena : 7/10


Serijska ubice i njihova krvava djela oduvjek su bili neiscrpan izvor stvaralaštva za mnogobrojne filmadžije pri čemu,ukoliko se radio o stvarnom životu, to povećava garanciju za uspjeh i prihvatanje kod pubike,kojoj stvarno zlo,stvarnog bolesnog uma uvjek bilo privlačno. Takva je stvar i sa ovim televizijskim filmom kojeg je režisirao i potpisuje scenario Kris Željormo (Kris Gerolmo) (poznat po svom scenariju za ostvarenju Misisipi u plamenu iz 1985.godine) zajedno sa Robertom Kalemom. Gl.uloge igraju: Stiven Ri (Stephen Rea), Donald Saderland (Donald Sutherland), Džefri Deman (Jeffrey DeMunn), Maks fon Sidou (Max Von Sydov).


Film je baziran na istinitom događaju iz perioda koji se dešavao tokom 80-ih godina prošlog vijeka u bivšem SSSR-u kada je tadašnju Rostovsku oblast (koja se nalazi u Rusiji) terorisao serijski ubica Andrej Čikatilo ostavivši iza sebe 52 žrtve. Glavni junak forezničar Viktor Burakov (Stephen Rea)  dobija nekoliko okrutno ubijenih i unakaženih tijela iz šume nakon čega kreće u istragu. On bude imenova za istražioca koji će voditi istragu od strane policijskog pukovnika Fetisova (Donald Sutherland) koji zajedno sa njim radi na ovom slučaju. Istraga i sam rad hvatanja manijaka ne napreduje baš najbolje kako zbog nesposobnosti tako i zbog kočenja i ometanja istrage od strane lokolnih moćnika dok istovremeno broj žrtava raste. Kako godine odmiču,teror se i dalje nastavlja  sve dok Burakov ne pozove psihijatra Buhanovskog (Max von Sydow) koji napravi psihološko portret ubice kojeg nazovu ,,Građanin X’’ što istražiocima olakša posao.




Gerolmo koji je već imao iskustvo,radeći na sličnom filmskom prikazu koji prati istrage i ljude kojima se bave njom (Misisipi u Plamenu) prikazao je lik glavnog junaka kao istrajnog i motivisanog agenta i forenzičara koji želi da otkrije ubicu ali ga njegova nesigurnost i neiskustvo dovode u iskušenje i preispitivanje da li to može raditi kao glavni istražilac. On je prikazan kao i pomalo zbunjen ali kao čovjek sa svijesnom odgovornošću koju mu je postavila vlast, pred čijim nerazumjevanjem i samoj optrećenosti u okviru neuspjele i dugotajne istrage, sve više gubi razum što ga dovodi do ludila i emocijonalne urušenosti. Režiser to čak i posebno naglašava u nekim trenutcima kao kada ga progone košmari o tome da će neko novi biti žrtva usljed njegove neuspjelih istrage koju doživljava kao nekakv sopstveni teret na duši.


Film se dosta bazira i na samu komisiju koju čine lokalni i regionalni moćnici čiji je prikaz takav da ostavlja utisak na posmatrača kao glavni smetnju koja zbog svojih komunističkih načela i principa kroz koji je građen sistem,odbijaju da shvate ozbiljnost situacije. Oni u toku filma ne žele da prihvate postojanje manijaka što doprinosi da samo zakomplikuju sitaciju u istrazi ne dajući pomoć,što posebno smeta glavnom junaku na kojeg pri tom shvaljuju glavni teret krivice.


Ono što posebno ostavlja traga je i sam negativac koji kao da otvoreno koristi sam sukob vlasti i ljudi koji vode istragu pri čemu ističe svoju neprimjećenost i običnost koju koristi za lov na svoje žrtve. Ono što posebno ostavlja utisak je i sam trenutak izvršenja njegovih zločina gdje se ispoljava njegova okrutnost i sadizam u kom on doživljava svoj unutranjih vrhunac što je sasvim obično prikazano bez ikakvih uveličavanja i naglašavanja tog nekog vrhunca. Također i sam režiser kao da ne želi u potpunosti da prikaže žrtve koje doživljavaju agoniju i bol već samo akcenat stavlja samo na lica žrtava nakon nasilnog čina iživljavanja ubice nad njima,što smatram kao jedan od nedostataka filma.




Sama gluma u filmu ostavlja solidan utisak,posebno kod Sutherlanda koji je kroz ulogu istakao staloženog i smirenog pukovnika koji je ta jedna uramnotežena jedinka između sistema i napetog istražiloca (Rea) sa kojim želi da na sve načine riješe ovaj slučaj. U početku kao da ostavlja utisak nezaiteresovanog i hladnog oficira,što odmah posjeća na mnogobrojne hollywoodske prikaze sovjetskih oficira što ipak ne izgleda tako ako se neutralno posmata bez propagande. Ono što posebno iznenažuje u glumi je i to da režiser upošte nije htio da ističe neki ruski akcenat kakav se može vidjeti u zapadnim filmovima kada prikazuju Ruse.


Sve u svemu ovaj film ne prekazuje neku preveliku napetost i isčekivanje nečeg nevjerovatnog (s obzirom da je baziran na istinitom događaju i poznat je identitet ubice) ali daje trenutke uznemirenosti, mukotrpnosti i istrajnosti kroz koje gladalac mora proći kao što prolaze glavni junaci kako bi zaustavili teror i zlo i razotkrili misteriju.



Đorđe Čereković

4 views0 comments

Comments


bottom of page