Žanr: drama/ ratni/ triler
Trajanja: 119 min
Ocjena: 8/10
Rat je prepun laži i obmana i to je činjenica koja je mnogima jasna (posebno ako su pratili i čitali nešto iz istorije). Čitajući događaje iz istorije poseno one koje se odnose na ratove, uvijek smo imali priliku čuti o ljudima koji su kroz laž, vodili ljude što je na kraju skupo koštalo kako one koji su bili podčinjeni tako i one koji su bili upravljači. Takve stvari su mračni dio istorije ali opet sa jedne strane, stvaraju i fascinaciju kod mnogih ljudi, kada se detaljno upoznaju sa onim ko je bio upravljač i njegom mogućnosti da bude vođa. Takve stvari su zanimljive i u filmskim ostvarenjima a jedno takvo je i ovaj njemački film ,,Kapetan'' kojeg je režisirao Robert Šventke a koji je ujedno i scenarista. Gl. uloge u ovom filmu tumače: Maks Hubaher, Frederik Lau, Milan Pešel, Aleksander Feling.
Radnja filma dešava se u Njemačkoj tokom 1945. godine i to dvije sedmice pred kraj rata i prati mladog zastavnika Vila Herolda (Hubaher) koji je u bijegu od potjere vojne policije koja ga goni zbog dezertersva. Nakon što teškom mukom uspije pobjeđi, kraj jednog puta pronalazi napušten vojni automobil a u njemu kapetansku uniformu koju bez razmišljanja oblači i prihvata novi identitet kapetana. Ubrzo zatim on prihvata i obaveze koje idu s tim, pri čemu se, odlazeći u jedno selo prestavlja mještanima kao kapetan koji je po specijalnom zadatku poslan od strane Hitlera da provjeri stanje morala u pozadini i bori se protiv dezertera. Iskoristivši dobijenu moć, on okuplja oko sebe grupicu rasutih vojnika, među kojima su dobroćudni i plahi Freitag (Pešel) koji postaje vozač lažnog kapetana, sadista Kipilinski (Lau) i mnogi drugi. Sa svojim ljudima on pristiže i u jedan vojni logor za dezertere, pri čemu odluči maksimalno iskoristiti sav potencijal svoje uloge, uprkos opasnosti da bi mogao biti otkriven.
Ono što je najzanimljivije za ovaj film a mnoge je da će gledaoce šokirati, je to što je rađem i temelji se na istinitom događaju koji prati Vila Herolda vojnog dezertera i ratnog zločinca. Prema njemačkim izvorima ovaj 19-godišnjak je odvojen od svoje jedinice 3. aprila 1945. godine pronašao je kapetansku uniformu između gradova Gronau i Bad Bentheim. Ubrzo zatim ovaj mladić je okupio grupu vojnika koja je 11. aprila 1945. stigla u logor pod nazivom Emslandlager Aschendorfermoor-a, gdje je Herold preuzeo komandu nad logorom za zatvorenike i osnovao puk terora sa rečima „Firer mi je lično dao neograničena ovlašćenja“. U roku od osam dana po njegovom naređenju ubijeno je više od 100 zatvorenika, od kojih je neke lično ubio. Heroldovi ljudi su potom pročešljali to područje i lovili dezertere. Prema podacima 18. i 19. aprila 1945. godine, logor je uništen zapaljivim napadom britanskog vazduhoplovstva, koje je ubilo još 23 zatvorenika i uspelo da pobegne drugim zatvorenicima. Prema tadašnjim dokumentima koji su dostupni Herold je ukupno imao najmanje 162 ubijene osobe u kampu II i okolini, tačan broj žrtava nije poznat. Stoga se Herold naziva i "krvnikom Emslanda".
Mnoge ove stvari uz manje ili veće uveličavanja su prikazane u filma, pri čemu ako se zanemare, pojedine istinite ili ,,fake'' činjenice, dobija se jedna šokantna istorijska priča, nastala na samom kraju Drugog svjetskog rata. Ovo ostvarenje donosi nam jednu priču ,,autoritetu'' prema kojem svako teži tokom života i kada ga dobije, nakon manjeg ili većeg ustručavanja, uvjek je spreman iskoristiti i čak zloupotrijebiti autoritativnu moć koja mu je pružena. Film je na jedan poseban način prikazao i naznačio uniformu i svu moć jednog odijela i jednog čina, koji se našao u rukama lažnog čovjeka, koji je svojim postpucima i svojim odlukama uzrokovao probleme i smrt za mnoge ljude.
Režiser ovog filma veoma dobro je uklopio ratni i istorijski žanr sa elementom trilera, donoseći jedan napeti film sa mnogo uzbuđenja u kojima gledalac svakog trenutka očekuje napeti obrt radnje. Posebna napetost donose i dobro ukombinovane scene sa neobičnim crno-bijelom slikom, koja pored svog umjetničkog karaktera, jednom dramatičnom scenariju u kojem je prikazana kako spoljašnja atmosfera prirode i okruženja tako i unutrašnja u kojoj je oslikana atmosfera prostorija i ljudi. Mnogi gledaoci će ovakav stil na koji je prikazan ovaj film, kroz crno-bijelu tehniku, usporediti sa Spilbergovom ,,Šindlerovom listom'' ali ipak ovo ostvarenje nije baš toliko blizu jer se ne bavi holokaustom već se više usmjerava na obračun u međusobnim redovima, koje predvode opasni ljudi koji su sebi stovrili lažna ovlaštenja.
Za mnoge gledaoce će posebno biti pomalo potresna scena iz logora za dezertere kao i samo brutalno ophođenje prema njima, što će pomalo za gledaoce (koji su gledali slične filmove sa tematikom Drugog svjetskog rata) djelovati pomalo kontrastno jer su naučili gledati da se nijemci loše ophode prema drugim vojnicima i zarobljenicima ali ne i prema svojima. Poseban utisak u jednom trenutku grupica vojnika oupljenih oko lažnog kapetana, pri čemu posebno dolazi do izražaja njihova brutalnost i nedisciplina koju ispoljavaju u napuštenom gradu, pri čemu se uz kapetana, pretvaraju iz vojske u raspuštenu bandu.
Svakako, najjači utisak u fimu ostavlja glavna uloga lažni kapetan Vil Herold kojeg je tumačio glumac Maks Hubaher koji je na jedan veoma dobar način odglumio transformaciju iz uplašenog i izgubljenog vojnika u nekoga u kome se budi moć i autoritet od onog trenutka kada oblači kapetansku uniformu. Istaknut je sa posebnim izrazom njegov stav koji koji naizgled djeluje hladno i pomalo zastrašujuće ali veoma proračunato i sa moći da upravlja masom, kao jedan novi vođa. Posebna njegova brutalnost biva ispoljavana u logoru kroz naređenja o egzekuciji pri čemu i sam u jednom trentku to isto postaje pri čemu on na trenutka i promjeni svoj stav, očekujući da bude oktriven od strane uprave logora.
U stvarnom životu kao i u filmu ovaj anti-junak je uhvaćen od strane njemačke vojne policije ali mu je ipak data nova prilika. Čak i u tom trenutku suđenja prikazana je scena u kojoj on i tada zadržava krut i autoritativan stav, prikazajući da je djelovao sve u cilju očuvanja reda. Posebno do izražaja dolazi zadnja scena filma u kojoj Herold bježi u šumu pri čemu prolazi kraj skeleta ubijenih ljudi, što je režiser pokušao prikazati kao jedan slikovit način a koji se i kod nas primjenjuje a kaže se da je spreman ,,gaziti preko leševa'' kako bi iskazao svoju moć.
Sve u svemu ovaj film je prikaz jedne moći koju nudi određen položaj koji je predat u ruke pogrešnog čovjeka u jednom pogrešnom vremenu. Na jedan poseban način prikazana je i spremnost jednog čovjeka koji pokušava preživjeti težak period rata i sačuvati svoj život, pri čemu mora pronaći mnogo načina kako bi u tom uspio, ali pri tom, noseći svoju ulogu, uništiti mnoge druge živote a sve u cilju očuvanja svog.
Đorđe Čereković
Comments