Preporuke akcionih filmova iz perioda 80-ih

Osamdesete godine prošlog vijeka obilježio veliki doprinos na razvoju filmske industrije a brojni žanrovi sedme umjetnosti počeli su u ovom periodu da se razvijaju pri tome, stvarajući za publiku neke naslove koji će kasnije postati kultni. Od toga pravila nije ni malo odudarala akcija kao žanr koji je dobio svoj poseban značaj a mnogi naslovi su u komercijalnom smislu doživjeli veliku popularnost širom svijeta. Realistične scene akcije u kojima dominira često napete scene jurnjave, pucnjave, tuče i drugih prikaza, predstavljane su realistično bez imalo trunke modernih tehnologija koje danas dominiraju u filmskom kreiranju a posebnu čar često su davale i dobre muzičke podloge. Iako se često akcenat stavljao na nasilne scene (što je i donekle sinonim za jednu dobru akciju) naspram mekog dijaloškog smisla, to ipak nije umanjilo kvalitet pojedinih naslova a brojni ljudi i danas na nostalgijom rado pogledaju naslove kao što su: Rambo, Terminator, Umri Muški, Bond franšizu i druge. Iako su takvi slični filmovi obilježili osamdesete po pitanju akcionog žanra, postoji još mnogo koji su ostali u sjeni a koje bi ljubitelji sedme umjetnosti trebali pogledati:

12. Šarkijeva mašina (Sharky's Machine) 1981

Ovaj film na nastao od strane režisera Barta Rejndolsa a film predstavlja adaptaciju romana Vilijama Dajhla. Film prati policijskog narednika Toma Šarkija koji radi u odjelu za narkotike u Atlanti a koji bude odatle premješten u odjel za seksualne delikte, nakon što je tokom jedne akcije ubio dilera droge. U novom odjeljenju dobije zadatak da vezan za visoku prostituciju a tokom tog ispitivanja upozanje prostitutku Domino koja mu se svidi a za koji otkrije da naplaćuje svoje usluge brojnim sunjivim osobama pri čemu je i kandidat za senatora. Kao neko ko može biti ključni svjedok u otkrivanju onih Šarki zajedno sa timom svojih ljudi odluči nadgledati jedan iznajmljeni stan u kojem se Domino sreće sa senatorom ali i sa misterioznim kriminalcem Viktorom koji kontroliše njen život. Ubrzo se situacija zakomplikuje kada kriminalci pokušaju ubiti Domino kao ključnog svjedoka ali i nakon što nestanu povjerljivi snimci vezani za istragu. Zbog svega toga Šarki mora pod svaku cijenu zaštiti Domino pro tome sukobivši se sa pojedinim kriminalcima i korumpiranim političarima.

11. Usamljenik (Le Solitaire /The Loner) 1987

Žan Pol Belmondo je neko ko je zaista obilježio francusko filmsko stvaralaštvo a posebno filmske naslove vezane za akcioni žanr koji je nastali u francuskoj. U ovom filmu koji je režisirao Žak Dere pratimo inspektora Stena Dželarda koji želi da napusti policiju pri čemu sa svojim prijateljem Sajmon dođe na ideju da otvore hotel na Antilima. Ali iste večeri kada Sajmon koji je samohrani otac kaže Džalardu da njegov sin Kristijan odobrava njihov plan, Lekaša ubija profesionalni ubica Čarli Šnajder. Nakon toga Dželard se predomisli i krene u misiju da uhvati ubicu koji na ipak uspije pobjeći iz Francuske. Na kraju se Šnajder vraća u Francusku i čini zločine. Štaviše, on prijeti Džalardu telefonom i kasnije mu uništava stan. Čak šalje nekoga da ubije Džalarda i njegovog kumčeta Kristijana na ulici. Sve to primora Dželarda da krene akciju i da otkrije Šnajderove saučesnike preko kojih mora doći do opasnog ubice.

10. Zlo u ljudima (The Evil That Men Do) 1984

Džon Li Tomson se proslavio kroz pojedine naslove u kojima je glavne uloge davao Čarlsu Bronsonu koji je isto tako sebe kroz akcioni žanr popularizovao tokom osamdesetih godina glumeći u franšizi Smrtonosna želja, Marfijev zakon, Deset minuta do ponoći i druge. U ovom filmskom naslovu Bronson tumači bivšeg plaćenog ubicu CIA-e Holanda koji mirno živi na Kajmanskim ostrvima. Njegov miran život se prekida dolaskom poznanika koji mu ponudi da likvidira doktora Klimenta Moloha koji izvodi sadističke metode mučenja u mnogim zemljama a koji se nalazi u Gvatemali gdje je ubio njegovog prijatelja novinara Horhea Hidalgoa. Nakon početnog odbijanja Holand pristane pri čemu zajedno sa udovicom svog prijatelja odlazi u Gvatemalu gdje preko određenih osob koje mu pruže podršku, sazna više informacija o doktoru i njegovim sljedbenicima. Ubrzo zatim Holand odluči preko doktorove sestre da sazna gdje je doktor ali se stvari zakomplikuju kada i na Holanda krenu ubice koje je unajmio doktor.

9. Zakon šutnje (Code od Silence) 1985

Bilo bi nepravedno a da ova lista ne bude bez Čak Norisa koji je postao sinonim za akcione filmove u kojima je tumačio čovjeka nevjerovatne snage koji posjeduje brutalne borilačke sposbnosti. U ovom filmu režisera Endrjua Dejvisa, Noris tumači gl. junaka po policijskog narednika Edija Kjuzaka kojem je propao plan hvatanja opake narko bande Komančosi čije su članove tokom akcije ubili članovi suparniče ekipe koju predvodi narko bos Toni Luna. Ubrzo nakon ovoga Kjuzak uz veliko negodovanje njegovih nadređenih krene u pronalaženje odgovornih pri čemu bi zaustavio sukob bandi. On započne prisluškivanje narko klana Luna čiji članovi ubrzo počnu biti ubijani a situacija se zakoplikuje kada kompletna porodica nastrada od strane plaćenih ubica. Nakon ovoga Kjuzak mora da zaštiti jedinog preživjelog člana porodice mladu umjetnicu Dianu ali i da krene u konačni obračun sa bandom Komančosa.

8. Egzekutor (The Punisher) 1989

Skandinavski gorostas Dolf Lundgren je osamdesetih sebi uveliko krčio put prema uspjehu u filmskoj produkciji a ovaj naslov kao i neki predhodni pružiće mu iskorak po pitanju prepoznatljivosti kada je u pitanju akcioni žanr. U ovom filmskom ostvarenju koji nosi naziv po Marvelovom strip junaku (koji će kasnije doživiti još nekoliko rimejkova i dodatnu popularizaciju kroz video-igrice) Lundgren tumači bivšeg policajca Frenka Kejsla koji je ''Egzekutor'' i ubija kriminalce u Njujorku kako bi osvetio smrt svoje porodice. Od tada on je iscenirao svoju smrt i počeo rat protiv kriminalnih porodica. U tom trenutku Đani Franko vođa jedne od porodica želi da ujedini sve klanove koji su oslabljeni nakon brojnih likvidacija od strane ''Egzekutora'' .Međutim, ovo privlači neželjenu pažnju Jakuza predvođenih opakom Tanakom koji odluče da preuzmu mafijaške porodice i sve njihove interese. Da bi natjerali mafijaše na ispunjavanje zahtjeva, oni im kidnapuju djecu i drže ih za otkup. Sve to primora Franka da se ujedini sa Egzekutorom kako bi spasio svoga sina koji jedan od zarobljene djece a i kako bi krenuo u rat protiv Jakuza.

7. Crna Kiša (Black Rain) 1989

Ovaj film jedan je veoma popularan naslov a sve zahvaljujući dobro odrađenoj saradnji Ridlija Skota kao režisera i Majkla Daglasa i Endija Garsije u glavnim ulogama. U ovom filmu ova dvojica tumačiće dvojicu policajaca Nika Kolkina i Majkla Vinseta koji uhapse opasnog kriminalca Satoa. Nakon što japan zatraži izručenje člana Jakuza, Nik i Majkl lete za Osaku zajedno sa Satoom. Pri dolasku u Japan oni Satoa predaju policiji što će se kasnije ispostaviti kao greška jer su u pitanu bili prerušeni policajci. Nik počne ubjeđivati pravu japansku policiju da im dozvoli da posmatraju istragu, iako im je oružje zaplijenjeno. Njima će jedino u susret izaći lokalni detektiv Masumoto koji istragu vodi na svoj način. Nik takođe stupa u kontakt sa domaćicom američkog noćnog kluba Džojs koja mu otkriva da Sato vodi rat bandi sa ozloglašenim šefom kriminala, Sugaijem, i otputovao je u Njujork da poremeti Sugajevu šemu falsifikovanja. Samo prisustvo dvojice policajaca i njihovo nepoznavanje pravila u drugoj zemlj, poremetiće njihovu bezbjednost, izlagajući ih opasnosti istovremeno budeći gnijev kod Nika da uhvati opasnog kriminalca.

6. Sirovi ugovor ( Raw Deal) 1986

Mišićavi snagator iz Austrije obilježio je period akcionog filma osamdesetih a naslovi poput Terminator, Komandos i Predator su ga učinili jednim od popularnijih glumaca toga žanra. Međutim i ovaj nalsov koji je režisirao Džon Irvin nije za potcjeniti a u kojem Švarceneger glumi šerifa u malom gradu Marka Kaminskog bivšeg FBI agenta koji je degradiran iz službe zbog prevelike brutalnost. Nakon što nekoliko agenata koji budu čuvali doušnika mafije strada od strane mafijaša Kaminski ponovo bude vraćen u službu od strane šefa FBI-aja Harija Šenona kako bi se osvetio moćnoj mafijaškoj organizaciji kojom upravlja Luiđi Pantrovita zbog smrti agenata među kojima je bio i njegov sin. Nakon toga Kaminski lažira svoju smrt u eksploziji automobila i uzima novi identitet pri čemu su pridružuje mafiji među kojima pokušava steći povjerenje a sve radi osvete koju planira.

5. Bolje Sutra (A Better Tomorow) 1986

Hong Kong je postao popularno mjesto odakle dolaze brojni akcioni filmovi a tokom osamdesetih odavde su stizali brojni popularni naslovi koji će stvoriti put za jedan poseban istočnjački prikaz i pogled na ovaj žanr. Ovaj film režisirao je Džon Vu koji će tih godina iznjedriti u ovom žanr zaista popularne a u ovom naslovu svoju komercijalnu popularnost će doživiti i Čau Jun Fat koji je poslije Džeki Čena sigurno najpopularniji hongkongški glumac. U ovom filmu pratimo Sung Ce-Hoa (Lung Ti) koji je uticajan član Trijade (kineske mafije) upravlja unosnom štamparskom i distributivnom operacijom koja proizvodi falsifikovane američke novčanice zajedno sa svojim prijateljem Markom (Čau Jun Fat). Njih dvojica dogovore unosan posao na Tajvanu zajedno sa još jednim novim članom po imenu Šing koji ih na kraju izda zbog čega posao propada a Sung biva uhapšen. Ovo hapšenje pogorša Sungov odnos sa porodicom a posebno sa njegovim bratom Kitom mladim policajcem koji zbog veze sa svojim bratom teško napreduje u službi a ujedno i budi bijes prema starijem bratu nakon što njegove kriminalne kolege ubiju njihovog oca. Po izlasku iz zatvora Sung pokušava popraviti odnos sa bratom ali i sa prijateljem Markom ponovo početi raditi pošteno i pristojno za život ali ih stari prijatelj Šing ponovo počinje uvlačiti u svijet kriminala. Inače ovaj filmski naslov je doživio svoja dva nastavka tokom osamdesetih koji su jednako popularni i sa mnogo akcije.

4. Boje nasilja ( Colors ) 1988

Ovaj film će mnogi doživjeti kao iskorak za neke kasnije nasove u kojima će se posebno obrađivati teme surovog života u nasilnim naseljima gdje afro-američke bande vode krvav rat. Pored toga gledaocima će na detaljniji način opisati svu opasnost i surovost policijskog posla. Ovaj film koji je režisirao Denis Hoper prati dvojicu Los Anđeleskih policajaca iskusnog Boba Hodžisa (Robert Duval) i početnika Denija Mekgavina (Šona Pena) koji patroliraju po opasnim naseljima u kojima dominiraju bande. I dok iskusni Bob primjenjuje diplomatski pristup u borbi protiv kriminalaca mladi Deni je njegova čista suprotnost i koji se zalaže za brutalniji pristup. Sve to dovodi na početku u sukob dvojicu policajaca koji će na kraju ipak početi da se druže i da razumiju jedan drugoga. Međutim loši potezi koje je učinio mladi Deni dovodi u opasnost obojicu od strane bandi koje u isto vrijeme pokreću i međusobi rat.

3. Teksaški graničar (Extreme Prejudice) 1987

Volter Hil se osamdesetih godina proslavio režisirajući brojne filmove akcionog žanra kao što su: 48 sati, Vatrene Ulice i Južnjačka utjeha a ovaj filmksi naslov daje samo dodatnu dimenziju njegovog talenta za stvaranje istog žanra. U ovom filmu pratimo glavnoj junaka teksaškog rendžera Džeka Bentina kojeg glumi legendarni Nik Nolti koji je tih godina već ostavio svoj trag u akcionom žanru. On u ovom filmu pokušava da zaustavi svog prijatelja iz školskih dana Keša Bejlija bivšeg policijskog doušnika koji je prešao u Meksiko i postao veliki trgovac drogom. Kada Bentin odbija Bejlijev mito kako bi dozvilio transport narkotika preko granice dolazi do sukoba starih prijatelja pri čemu dolazi do žrtava. Istovremeo u tome trenutku se u El Pasu pojavi misteriozna grupa bivših vojnika koji se zovu jedinica zombija koji pokušaju da opljačkaju lokalnu banku s ciljem da se dokopaju Bejlijevog novca. Nakon što Bentin to okrije poslije neuspjele pljačke, pridruži se misterioznim vojnicima na putu prema Meksiku s ciljem da zaustave Bentina i njegov kartel.

2. Kobra (Cobra) 1986

Filmskim franšizama ''Roki'' i ''Rambo'' Silvester Stalone se tih godina uveliko probijao u Holivudu pokazujući svoju glumačku snagu a ovaj naslov jedan od popularnijih njegovih filmova. U ovom filmu kojeg je režisirao Džorž Pan Kosmatos a koji je nastao na osnovu romana ''Poštena igra'' od Pola Gosliga, Stalone tumači glavnog junaka Marija Kobretija kojeg svi zovu Kobra a koji je policajac za specijalne zadatke. Na samom početku filma vidimo njegov pokušaj da zaustavi jednog od članova bande neofašističkih kriminalaca koji je provalio u trgovinu uzimajući taoce kojeg će na kraju likvidirati Ubrzo se okriva da je ubijeni bandit član grupe koju predvodi opasni ''Noćni uhoda'' a koja širom grada provaljuje u automobile i kuće ubijajući bez milosti. Jednom od ubistava svjedoči i mlada Ingrid koja je fotomodel a koja počinje dobijati brojne prijetnje pri čemu na nju bude pokušano i nekoliko napada. Ubrzo nakon što je Kobra uzme pod zaštitu on mora otkriti i ko su sve članovi opasne bande pri čemu mora zaustaviti i opasnog ''Noćnog uhodu''.

1. Smrtonosno oružje (Lethal Weapon) 1987

Kada se spomene ime Mela Gipsona i Denije Glovera onda kod svih filmoljubaca prva asocijacija koja se stvara je ovaj popularni naslov koji je zbog svoje popularnot doživio tri nastavka. Ovaj naslov koji je jedan od najpopularnijih kada je u pitanju akcioni žanr je režisirao Ričard Doner a glavne uloge tumače već spomenuti glumci. Film prati dvojicu policijskih detektiva koji su po načinu rada ali i razmišljanju suprotnosti a koji su postali parteri. Dok je Rodžer (Glover) iskusni policajac koji radi sve po pravilima i kojem je ostalo jako malo do penzije Martin je surovi avanturista i opaka mašina za ubijanje koji je nakon smrti supruge postao psihički veoma nestabilan. Njih dvojica moraju da riješe slučaj mlade prostitutke koja je izvršila samoubistvo a koja je kćerka Rodžerovog najboljeg prijatelja iz rata u Vijetnamu. Kako pokušavaju okriti više detalja i dokaza, osobe koje su svjedočile smrti djevojke ubrzo počinju biti mrtvi. Ubrzo nakon toga Rodžer i Martin saznaju da od Rodžerovog prijatelja da iza svega stoji moćna organizacija koju predovde profesinonalni vojnici i plaćenici CIA-a koju je on pomagao kroz svoje bankarske poslove. Nakon ovoga moćna organizacija odluči da se obračuna i sa dvojicom policajaca koji će istovremeno pokušati da ih zaustave.

Đorđe Čereković