Žanr: vestern/ akcija/ drama
Trajanje: 105 min
Ocjena: 9/10
Špageti vesterni ili Italijanski vestern je jedna od poznatih podžanrova vesterna koja se pojavila tokom šezdesetih godina prošlog vijeka Uprkos svom, često jeftinom načinu prikazivanja nasilja i brutalnost zbog čega često izgledao kao običan treš, ovaj podžanr je postao veoma popularan i sa nekim poznatim ostavrenjima koje filmski ljubitelji obožavaju. Ovaj podžanr snimao se na lokalitetima u Španiji, Italiji, Francuskoj i bivšoj Jugoslaviji koji su podsjećali na predjele divljeg zapada, koji su do tada bili popularizovani u vestern kinematografiji a gdje su dominirali stjenjaci i pustinje. Iako klasičan vestern pa i njegov podžanr (špageti) uglavnom ima onu klasičnu paradigmu koja gotovo da karatkteriše svaki filmski naslov, ipak postoje i neki koji na jedan način odudaraju od ustaljene prakse. Takav je i akcioni vestern pod nazivom ,,Velika Tišina'' kojeg je režisirao poznati režiser špageti vesterna Serđo Korbuči. Gl.uloge u filmu tumače: Žan Luis Trintignant, Klaus Kinski, Frank Volf, Luiđi Pistili, Moneta Makgi.
Film prati radnju za vrijeme ,,Velike mećave'' 1899.godine koja je zadesila američki Divlji zapad među njima i američku državu Juta. U jednoj od tih oblasti pod nazivom Snowhill lokalni mještani, suočeni sa glađu i nemimaštinom, primorani su da se bave kriminalom kako bi prehranili sebe i porodice. Lokalnom beskrupoloznom moćniku Polikatu (Pistili) to se ne sviđa zbog čega u taj kraj šalje lovce na glave koje predvodi nemilosrdi i surovi Loko (Kinski) kako bi se obračunao sa odmetnicima. U međuvremenu u Snowhill dolazi nijemi revolveraš pod nazivom Gordon (Trintignant) koji će za lokalce biti jedini vid zaštite pri čemu će sam krenuti u obrčun sa nemilosrdnim lovcima na glave. Podršku će dobiti i od šerifa (Volf) koji će pokušati da uspostavi red u gradu i obuzda moćnike ali ipak neće ići sve po planu.
Ovo ostvarenje može se okarakterisati kao potpuna suprotnost klasičnom prikazu. Iako je većina špageti vesterna snimljena u na lokalitetima koji prikazuju polupustinjske i pustinjske krajolike, ipak za ovsj film izabrani su italijanski Dolomiti na sjeveru zemlje a sve kako bi priča bila bolje prikazana, sa dobrim scenama snijega i leda. Ali nije tu samo suprotnost kada je u pitanju prikaz prirode već je tu prisutna i suprotnost kada je su pitanju likovi. U ovom filmu klasična paradigma pozitivaca i negativaca kako su mnogi imali priliku da u vesternima gledaju, prestaje. Obično su mnogi imali priliku da gledaju čuvare zakona, pa i lovce na glave kao likove koji pravednici i humanisti dok su ,,loši momci'' pljačkaši, sumnjivi revolveraši, indijanci itd.
Ipak ovo ostvarenje sa svojim izrazito mračnim tonom predsatvlja potpunu suprotnost dotadašnjim ostvarenjima. Neki filmski kritičari, karakterisali su to kao Korbučijev svojevrsan odgovor na do tada popularnu franšizu koju je snimio njegov imanjak popularni Serđo Leone a tiče se naslova: Za šaku dolara, Za dolar više i Dobar, Loš, zao. Za mnoge koju su do tada i imali priliku da pogledaju ova svojevrsna vestern ostvarenja, ovo Korbučijevo djelovaće kao ,,hladan tuš'' pri čemu će gledaocu djelovati nevjerovatno ono što vidi. Prije svega u filmu su lovci na glave prikazani kao potpuna suprotnost onome što je prikazao Leone, pri čemu su oni surove i beskrupolozne ubice.
Film se može čak okarakterisati i u podžanr revizionističkog vesterna ili anti-vesterna koji se srazmjerno sa špageti vesternom, nastao tokom šezdesetih godina prošlog vijeka. Taj poseban podržanr iznjedrio je mnoge poznate naslove kao što su: Divlja Horda, Plavi vojnik i dr koji su svojim kontroverznim i šokantnim izražajem, postali simbol pobune u tadašnjem društvu i ukazali na brojne socijalno političke probleme. Zbog svog ljevičarskog stava, koji je režiser za života isticao, ovaj film se može okarakterisati i kao svojevrsna alegorija na tadašnja dešavanja u društvu bilo da su aktelne studentske pobune u evropi, Vijetnamski rat ali i druga dešavanja koja su budila nemir i pobune kod naroda. Neki čak govore da je i ovo ostvarenje Korbuči, posvetio nastradalom revolucionaru Ernestu Če Gevari.
Zbog svega toga ovaj filmski naslov nema klasičan ,,happy and'' već je potpunu tragediju koja kod čovjeka a posebno kod gledalaca budi gnijev zbog poretka koji je vladao. Iz Korbučijeve perspektive u filmu su čuvaru zakona, vlast i druga elita, korumpirani i nemilosrdni pri čemu otvoreno vode rat protiv vlastitog naroda koji nekada želi promjene. Zbog svega toga ovaj film je naišao na brojne kritike a posebno u SAD-u (koji su do tada prikazivali vestern iz jednog ugla) a što je dovelo do toga da se film prvi put tamo pojavi tek 2001.godine. Zanimljivo je i da je za sjevernoameričko tržište, pod pritiskom producenta, snimio i alternativnu verziju gdje je zastupljen klasičan ,,happy and''.
Svakako jedna od posebnih stvari koja će na gledaoca ostaviti trag je i sam glavni glumac koji će bez da izgovori i jednu riječ (jer je takva i uloga) ostaviti fascinaciju i veliko iznenađene koje će postojati do samog kraja filma. Iako je gledaoci očekivati kroz ulogu glavnog glumca i razradu filma koji će dovesti do klasičnog epiloga, to (kao što je već i rečeno) se ipak neće desiti što je jedan od faktora iznenađenja koja izaziva zaprepaštenje. Iako u filmu imamo klasičnog pozitivca koji se pištoljem bori protiv tkz.pravednika koji su podmukli i surovi, pravda ipak ne pobjeđuje. To se može i smatrati kao jedan od poruka film gdje se pokazuje da nepravda živi i da je glasna i nametljiva dok istovremeno društvo živi u patnji a njihovi problemi ostaju nečujni i neprepoznati od strane vlasti.
Jedna od zanimljivih stvari je u filmu i oružje koje koristi glavni junak pri čemu to nije klasični kolt kakvi se inače viđaju u vesternima, već je u pitanju poluautomatski pištolj Mauser C96, što je još jedna od dodatnih suprotnosti klasičnim vesternima. Film kao i neki raniji naslovi špageti vesterna imaju i svoju ljubavnu ali i to u ovom filmu nije prikazano onako kako je do tada postojalo. Tokom filma vidimo razvoj odnosa između glavnog junaka i Pauline koja je u filmu afroamerikanka pri čemu se pokušala otkloniti rasna prepreka za koju se smatralo da je do tada postojala u filmovima.
Ne treba izostaviti ni sam mračni ton filma je nasilje prikazano u prvom planu. Posebo je to izraženo u nekim od scena gdje su lica u ubijenih prikazana u krupnom kadru. Poseban izražaj ostavlja jedna od zadnjih scena gdje glavni negativac filma Loko i ostali lovci na glave kidnapuju odmetnute mještane koje na kraju u salonu ubiju što je svakako inspiracija na tada, aktuelne pokolje koje su američke trupe izvodile u Vijetnamu. Inače ne treba ni zapostaviti svakako dobru ulogu njemačkog glumca Klausa Kinskog koji se i prije ovog naslova našao u ulogama brojnih tadašnjih naslova špageti vesterna.
Sve u svemu može da je ovo jedan revizionistički špageti vestern koji se može smatrati jednim od najboljih filmove iz tog podžanra koji je zbog svog kontroverznog i uznemirujućeg sadržaja, pomalo zapostavljen a sve zbog toga što je pozivao na bunt i anarhiju. Svakao da mu taj ujetnički dobar karakter daje njegova nestandardna forma pri čemu je ovaj naslov sam po sebi, buntovan i odmetnud od klasničnih ranijih naslova.
Đorđe Čereković
Comments